14- Yanvar TDIU SF da Kredit - modul tizimida talabaning mustaqil ishi va ARM faoliyatini tashkil qilish mavzusida seminar darsi bo'lib o'tdi.

    Bugungi darsni  filialdagi ARM bo'limi rahbari J. Islomova  "Talaba mustaqil ishi (TMI)ning tuzilishi va mazmuni"  mavzusida suhbat olib borildi. Ayniqsa birinchi kurs talabalarining ta’limning navbatdagi turi- oliy ta’lim talabalarga ko’nikishi qiyin kechadi.
 

   Chunki ular ta’lim olish jarayonida o’z mustaqil faoliyatlarini tashkil qilishni deyarli bilishmaydi. Ma’lumotlarni qaysi manbadan, qanday qilib topish, ularni tahlil qilish va zarurlarini ajratib olib tartibga solish, konspektlashtirish, o’z fikrini aniq va yorqin ifodalash, o’z vaqtlarini to’g’ri taqsimlash, shuningdek aqliy va jismoniy ish imkoniyatlarini to’g’ri baxolash ular uchun katta muammo bo’ladi. Eng asosiysi, ular mustaqil ta’lim olishga ruhan tayyor bo’lishmaydi. Shuning uchun har bir professor-o’qituvchi dastlab talabada o’z qobiliyati va aqliy imkoniyatlariga ishonch uyg’otishi, ularni sabr-toqat bilan, bosqichma-bosqich mustaqil bilim olishni, to’g’ri tashkil qilishga o’rgatib borishi lozim bo’ladi. Talabalar tomonidan mustaqil ravishda o’zlashtiriladigan bilim va ko’nikmalarning kursdan-kursga murakkablashib, kengayib borishini hisobga olgan holda ularning tashabuskorligi va rolini oshirib borish zarur. Shunda mustaqil ta’limga ko’nika boshlagan talaba faqat o’qituvchi tomonidan belgilab berilgan ishlarni bajaribgina qolmay, o’zining ehtiyoji, qiziqishi va qobiliyatiga qarab, o’zi zarur deb hisoblagan qo’shimcha bilimlarni ham mustaqil ravishda tanlab o’zlashtirishga o’rganib boradi.
Bundan tashqari;
    Talabalar mustaqil ishlarining shakli va hajmini belgilashda quyidagi jihatlar e’tiborga olinishi lozim:
-  o’qish bosqichi;
-  muayyan fanning o’ziga xos xususiyati va o’zlashtirishdagi qiyinchilik:
-  talabaning qobiliyati hamda nazariy va amaliy tayyorgarlik darajasi;
-  fanni axborot manbalari bilan ta’minlanganlik darajasi;
-  talabaning axborot manbalari bilan ishlay olish darajasi;
 

   Mustaqil ish uchun beriladigan topshiriqlarning shakli va hajmi, qiyinchilik darajasi semestrdan-semestrga ko’nikmalar hosil bo’lishiga muvofiq ravishda o’zgarib, oshib borishi lozim. Ya’ni, talabalarning topshiriqlarni bajarishdagi mustaqilligi darajasini asta-sekin oshirib, ularni topshiriqlarni bajarishga tizimli va ijodiy yondashishga o’rgatib borish kerak bo’ladi.
TMIni tashkil etishda talabaning akademik o’zlashtirish darajasi va qobiliyatini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish mumkin:
• fanning ayrim mavzularini o’quv adabiyotlari yordamida mustaqil o’zlashtirish, o’quv manbalari bilan ishlash;
• amaliy va seminarlarga tayyorgarlik ko’rish;
• ma’lum mavzu bo’yicha referat tayyorlash;
• kurs ishi (loyixalari)ni bajarish;
• bitiruv malakaviy ishi va magistrlik dissertasiyasi uchun materiallar to’plash;
• hisob-kitob va grafik ishlarini bajarish;
• maket, model va badiiy asarlar ustida ishlash;
•  amaliyotdagi mavjud muammoning yechimini topish, test, munozarali savollar va topshiriqlar tayyorlash;
• ilmiy maqola, tezislar va ma’ruza tayyorlash;
• amaliy mazmundagi nostandart masalalarni yechish va ijodiy ishlash:
• uy vazifalarini bajarish va boshqalar;
 

    Fan xususiyatidan kelib chiqqan holda talabalarga mustaqil ish uchun boshqa shakllardagi vazifalar ham topshirilishi mumkin. Talabalarga qaysi turdagi topshiriqlarni berish lozimligi, kafedra tomonidan belgilanadi. Topshiriqlar puxta o’ylab ishlab chiqilgan va ma’lum maqsadga yo’naltirilgan bo’lib, talabalarning auditoriya mashg’ulotlarida olgan bilimlarini mustahkamlash, chuqurlashtirish, kengaytirish va to’ldirishga hizmat qilishi kerak.